KODEKS ETYCZNY

Swoją pracę wykonuję zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami prawa, w szczególności zgodnie z Ustawą o Zawodzie Psychologa i Ustawą o Ochronie Zdrowia Psychicznego oraz kieruję się Kodeksem Etycznym Psychoterapeuty.

Poniższe zasady wymagane są od psychoterapeuty będącego członkiem Sekcji Psychoterapii lub Sekcji Terapii Rodzin Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, z uwzględnieniem sugestii European Association of Psychotherapy.

Wstęp

Proces psychoterapii, oparty na szczególnego rodzaju relacji między osobą pozostającą w terapii a psychoterapeutą, jest integralnie związany z problematyką etyczną. Kodeks etyczny określa odpowiedzialność psychoterapeuty wobec osoby w procesie terapii. Choć nie stanowi prawa w ścisłym tego słowa znaczeniu, to określa standard odpowiedniego zachowania i postępowania terapeuty, nie zwalniając go z własnej wrażliwości i osobistej odpowiedzialności za przebieg terapii.

I Zasady ogólne

1. Terapeuta uczciwie i rzetelnie wykonuje swoją pracę, z szacunkiem wobec osoby pozostającej w terapii.
2. Obowiązkiem terapeuty jest uwzględnienie przede wszystkim dobra osoby pozostającej w terapii.
3. Terapeuta powinien stale rozwija rozwijać swoje umiejętności zawodowe.
4. Terapeucie nie wolno przenosić relacji z osobą leczoną poza obszar terapii.

II Zasady praktyczne

1. Terapeuta nie ma prawa wydawać ocen moralnych ani kierować się zasadami ideologii politycznej. Psychoterapeuta ma obowiązek powstrzymać się od działań wynikających z wszelkich uprzedzeń rasowych, religijnych, narodowościowych oraz z jego stosunku do płci, wieku i orientacji seksualnej pacjenta, zarówno w toku terapii, jak i w swoim życiu zawodowym. Terapeuta nie może jednak legitymizować zachowań będących przestępstwem w rozumieniu kodeksu karnego czy kodeksu rodzinnego (np. przemocy fizycznej bądź seksualnej w rodzinie).
2. Proces psychoterapii powinien być poprzedzony kontraktem terapeutycznym, określającym cele i metody pracy oraz zasady jej finansowania.
3. Terapeuta nie może osobom uczestniczącym w terapii narzucać wprost ani pośrednio własnego systemu wartości. W przypadku uniemożlwiających pracę znaczących różnic między systemem wartości osoby pozostającej w terapii i terapeuty, terapeuta ma prawo rozwiązać kontrakt i skierować osobę pozostającą w terapii do innego terapeuty.
4. Obowiązkiem terapeuty jest korzystanie z różnych form współpracy i superwizji, by zminimalizować ryzyko błędów wynikających
   z jego osobistych problemów i uwikłań emocjonalnych.
5. Nieetyczne jest uzależnienie proponowanego rodzaju terapii od możliwości finansowych pacjenta.
6. Nieetyczne jest podejmowanie działań mających na celu leczenie w przypadku niedysponowania przez terapeutę ogólnie dostępną wiedzą umożliwiającą postawienie prawidłowej diagnozy oraz wiedzą o wskazaniach do stosowania różnych form terapii.

III Zachowania terapeutyczne

1. Tajemnica procesu terapeutycznego
   Na terapeucie spoczywa obowiązek zapewnienia tajemnicy spotkania terapeutycznego.
   1.1. Terapeuta nie ma prawa bez zgody osoby uczestniczącej w terapii ujawniać samego faktu, że ktoś pozostaje w terapii ani udzielać informacji uzyskanych w czasie terapii osobom nie biorącym udziału w terapii (innym terapeutom, lekarzom, członkom rodziny, instytucjom).
   1.2. Włączenie w proces terapii osób szkolących się oraz wykorzystywanie dokumentacji z terapii (w tym także: zapisu audio lub video) wymaga odrębnej pisemnej zgody uczestniczących w terapii. Osoby uczestniczące w terapii muszą mieć swobodę w niewyrażaniu zgody na wykorzystywanie ich terapii do procesów dydaktycznych.
   1.3. Przy wykorzystywaniu procesu terapii jako materiału dydaktycznego (także w publikacjach typy case study) należy – na ile to możliwe – zabezpieczyć anonimowość uczestników terapii poprzez takie zniekształcenie informacji, by uniemożliwić identyfikację osoby pacjenta.
   1.4. Tajemnica terapii może być uchylona jedynie wtedy, kiedy przemawia za tym dobro wyższe (np. w przypadku poważnego zagrożenia życia lub zdrowia innych lub życia pacjenta) i tylko wobec osób lub instytucji do tego odpowiednich.
   1.5. Powyższe uwagi dotyczą także terapii osoby niepełnoletniej, przy czym niezbędne jest każdorazowe rozważanie, na ile w interesie dziecka leży ujawnianie jego spraw wobec rodziców bądź opiekunów. Terapeuta ma prawo, nie łamiąc zasad dyskrecji, poinformować rodziców bądź opiekunów o własnych wnioskach i ewentualnych zaleceniach. Rodzice lub opiekunowie pacjenta nieletniego muszą zostać poinformowani o objęciu danej osoby opieką terapeutyczną.
2. Konflikt interesu
   Jeśli cele instytucji, w której zatrudniony jest terapeuta, pozostają sprzeczne z interesem osoby leczonej, terapeuta powinien wybierać dobro osoby leczonej, a jeśli nie jest możliwe, powinien zawiesić kontakt (z instytucją lub osobą pozostającą w terapii). W przypadku konfliktu interesów własnych lub instytucji zatrudniających psychoterapeutę z dobrem pacjenta, obowiązuje zasada „Salus aegroti suprema lex esto”.
3. Techniki w psychoterapii
   Nieetyczne jest stosowanie bez zachowania szczególnego namysłu i ostrożności oraz dbałości o interes pacjenta i o poszanowanie jego godności wszelkiego rodzaju technik bądź procedur, które mogą mieć charakter niekonwencjonalny, spektakularny bądź mają wydźwięk manipulacyjny.
4. Kontakt w psychoterapii
   4.1 Zależności osoby (osób) leczonej od terapeuty nie wolno wykorzystywać w żaden sposób: emocjonalnie, materialnie ani poprzez naruszenie wolności i godności osobistej pacjenta.
   4.2 Nieetyczne jest nawiązywanie jakiejkolwiek formy bliskości seksualnej z osobami pozostającymi w terapii lub chorymi, którzy uczestniczą w badaniach naukowych.
   4.3 Wszelkie informacje pochodzące z terapii mogą być wykorzystywane tylko do celów tej terapii.
   4.4 Nie powinno się prowadzić psychoterapii wobec osoby znajomej. Jeśli zaś zachodzi taka konieczność, na czas prowadzenia psychoterapii należy zawiesić wszelkie kontakty towarzyskie z tą osobą.

IV Prawa terapeuty

1. Terapeuta ma prawo odmowy podjęcia leczenia wtedy, gdy uznaje, że mnie jest w stanie podjąć rzetelnie terapii.
2. Terapeuta ma prawo – a z uwagi na interes pacjenta – także obowiązek – dbać o swoją dobrą kondycję psychiczną. Zasada satysfakcji z pracy terapeuty nie może jednak stać ponad interesem pacjenta.

V Postanowienia końcowe

Nadzór nad przestrzeganiem kodeksu sprawuje Komisja Etyki Psychoterapeuty. Zarząd Sekcji Psychoterapii PTP wspólnie z Zarządem Sekcji Terapii Rodzin PTP powołują komisję oraz opracują zasady jej pracy i rozpatrywania skarg.

Komicja Etyki Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego składa się z 5 członków:

3 osoby to członkowie Sekcji Naukowej Psychoterapii PTP
2 osoby to członkowie Sekcji Terapii Rodzin PTP